November: Rouw en troost

Cyclus: Op de bodem

Allerzielen
Ik mis je dichterbij

ik kan je niet meer voelen
dan hier in mijn gemis
op dit punt van verdwijnen
bezie ik wat er is

ik kan je niet meer raken
jouw leegte woont in mij
ik mis je naar mij toe
ik mis je dichterbij

een oude kleurenfoto
vertelt me hoe het zit
je tinten worden grijzer
vervagen naar zwart-wit

de volle doos op zolder
die jij nog hebt verhuisd
staat daar nu overbodig
bewijs van jouw niet-thuis

ik kijk naar de kalender
van wat ik vroeger had
de dagen worden maanden
ze vallen blad na blad

je ligt tussen de scherven
van wat gevallen is
geen plattegrond verwijst me
geen weg in mijn gemis

ik kan je niet meer voelen
dan nu in dit gemis
op dit punt van verdwijnen
ervaar ik wat er is 

ik kan je niet meer raken
jouw leegte woont in mij
ik mis je naar mij toe
ik mis je dichterbij

al leerde ik je kennen
ik word nog steeds verrast
je schiet me soms te binnen
geen beeld waarin jij past

ik zie de lege schommel
in de tuin die bloeit
wonderlijk hoeveel er
om jouw leegte groeit

de lege stoel aan tafel
wacht nog steeds op jou
vreemd is de vervulling
afwezigheid als trouw

mijn handen willen tasten
ik kan er niet goed bij
ongrijpbaar mijn houvast
hoe adem jij in mij

ik kan je niet meer vinden
dan nu in mijn gemis
op dit punt van verdwijnen
voel ik wie er is

ik kan je niet meer raken
jouw leegte woont in mij
ik mis je naar mij toe
ik mis je dichterbij

Kees van der Zwaard
26 oktober 2023

Beeld: Stephen de Staebler

Schraal
Zonder jou –
dat is als de winter
niet te ontkennen, niet
weg te dringen, geen
bloei, geen vruchtdragen
zelfs niet de luister
van stervend blad
de hemel ongenaakbaar
de middag duister
de grond bevroren, geen
vogels, geen lokroep
versteende liefde en overal
diezelfde schrale wind

Dan niet willen bloeien
tegen de strenge wetten in
geen warmte zoeken waar
ik die niet vind
maar buigen met mijn toppen
en schuilen in mijn schors
diep neergaan in mijn wortels
de zuivere sappen proeven
van wat opnieuw begint
verscholen, doodstil het
water putten en omhoog
voeren tot achter
mijn knoppen.

Catharina Visser

Soort

Waarom wij niet bij wanhoop, eender wiens, formaties vormen
zoals eenden eensklaps tegen luchtwerveling.
een v. Misschien een visgraatvloer van wij
honderd dichtstbijzijnden, voeten geschrankt tegen kruinen
zodra een gong weerklinkt waarmee die ene aanvraagt een
tijdelijke bevrijding, evacuatie uit zichzelf naar
‘de soort’. Of haalbaarder: die ene radeloze die zich wurmt
acrobatisch in een reiskoffer die wij dan door- en doorgeven door
straten, met als bestemming slechts zijn onvoorwaardelijke
blijven. Tot hij de koffer openstampt, zichzelf weer aandurft, aan-
vat.

Ruth Lasters, Lichtmeters, Antwerpen 2015, p.15

In dit te late einde…
In dit onvoltooid gemis…

Wij zijn vrij om te kiezen tussen de weg van Job en de weg van de vrienden van Job. Wij moeten het verstand hebben, ik zeg het verstand en niet de moed, om de weg van Job te kiezen. Er is meer nodig dan moed alléén om een weg te gaan die ogenschijnlijk naar niets leidt. Er is meer nodig om over de bodemloosheid van ons eigen dwaasheid te lopen en vervolgens gevonden en gered te worden door God, die ons op deze weg geroepen heeft. Het is noodzakelijk om in te zien, dat als hij ons roept, dit voor ons de enige weg is, die voor ons openstaat. En wat de moed betreft: Hij zal erin voorzien. En Hij zal er vanzelfsprekend eerder in voorzien om de hoop in ons levend te houden, dan omdat wij sterk moeten zijn. Wij moeten er niet van uitgaan dat wij, onszelf onderzoekend, de moed zullen vinden om daar dan weer troost uit te putten. Het beeld van Christus aan het kruis, verlaten, gehuld in duisternis, maar reeds zegevierend, is onze troost.

Thomas Merton, Een leven lang om geboren te worden

Oktober: Cel

Cyclus: Geroepen worden (Jozef)
Cyclus: tot op de bodem

Afbeelding: Sieb Posthuma

Deur

De deur sluit zich.

De sleutel draait zich om.

Stilte valt.

Ik kijk om me heen.

Ik kan geen kant op.

Mijn gedachten lopen

tegen de muren

van mijn hoofd.

Een cel kan je leraar zijn.

Ik weet het.

En ik kan knettergek worden.

Ik weet het.

Kees van der Zwaard over Dietrich Bonhoeffer

Afbeelding: Juke Hudig

Steen

stel

mijn cel

is geen ruimte

geen lege doos

maar een steen

massief

een rots

met mij erin

niet versteend

als blok wanhoop

maar ingebed

als deel van dit geheel

stof in stof

wie haalt mij uit die steen?

wie bikt mij vrij?

wie maakt mij tot zijn maaksel?

diep mij op uit dit massief

raak mij met uw scherpte

beitel mij zonder twijfel

vorm mij om

bevrijd mij tot uw mens

maak mij tot uw beeld

en wat word ik dan?

een David?

een nieuwe denker?

of een pièta?

en ben ik dan

de moeder

of de dode zoon?

Kees van der Zwaard over Dietrich Bonhoeffer

Neem dit kleine hart van mij.

Het is alles wat ik heb.

Buiten wordt het langzaam stil en donker in de straat.

Laat me niet alleen.

Tekst en muziek: Alex Roeka

September: Roep

Verhalende theologie #1

En ik sprak tot hem:
Zijn er antwoorden op dit alles?
En hij sprak:
Het antwoord is in een verhaal
en het verhaal wordt verteld.

En ik sprak:
Maar er is zoveel pijn
En zij antwoordde plompverloren:
Pijn komt nu eemaal voor.

Toen sprak ik:
Zal ik ooit betekenis vinden?
En zij spraken:
Betekenis zul je vinden

waar je betekenis geeft.

Het antwoord is in een verhaal
en het verhaal is nooit af.

Pádraig Ó Tuama